بازساخت لعاب مینایی براساس متن جواهر نامه نظامی

فصل بزرگی از اطلاعات در خصوص لعاب مینایی که یکی از جذاب‌ترین تدابیر تزیینی درگذشته و حال است، از طریق اطلاعاتی است که پیشینیان به‌صورت مکتوب به میراث گذاشته‌اند. جواهرنامه‌نظامی ازجمله میراث‌های ارزشمندی است که نزدیک‌ترین منبع ازنظر تاریخی به سال تولید سفال مینایی است. در مقاله چهارم این کتاب ترکیبات ارزنده‌ای با عنوان «صفت انواع رنگ‌ها که بر قواریر و انواع اوانی قاشی و اصفهانی و شامی و چینی و غیر آن به کاردارند» ارائه‌شده است. سؤالی که در این پژوهش مطرح است، این است که آیا می‌توان براساس ترکیبات ارائه‌شده در جواهرنامه‌نظامی به بازتولید این شیوه از تزیین پرداخت؟ این پژوهش مبتنی است بر شناخت ترکیبات، مواد ارائه‌شده و آزمون تجربی این اطلاعات مکتوب تا بتوان در صحت یا عدم صحت ارائه آن اظهارنظرکرده و‌‌ درجهت احیای این نوع از تزیین لعاب به اطلاعات ارزنده‌ای دست‌یابیم. با توجه به حجم بالای نمونه‌ها در این کتاب، صرفاً شش نوع از ترکیبات مورد آزمون قرار گرفت. این پژوهش کاربردی بوده و به روش تجربی ترکیبات ارائه‌شده را مورد آزمایش قرارداده‌است. نتایج نشانگر آن است ترکیبات منتخب از کتاب جواهر نامه، رنگ‌های قرمز، سیاه، زرد، نقره‌ای و رنگ مجهول را با تکنیک رولعابی و پخت سوم در حالت اکسیداسیون می‌توان حاصل کرد.